Aantal verkeersdoden in 2023 flink gedaald, oude e-biker oververtegenwoordigd in cijfers

Op de Nederlandse wegen zijn vorig jaar 684 mensen omgekomen door een verkeersongeval. Dat zijn er 61 minder dan het jaar ervoor. Vooral oudere fietsers, vaak met een e-bike, lopen risico om te overlijden. Dat meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.

Nadat het aantal verkeersdoden vorig jaar piekte op 745 - het hoogste aantal sinds 2008 - is er nu weer een daling waarneembaar. Het aantal fatale slachtoffers blijft desalniettemin hoog. De 684 uit 2023 zijn er meer dan in ieder jaar tussen 2010 en 2021.

De fiets blijkt voor het vierde jaar op rij het dodelijkste vervoermiddel: 270 fietsers kwamen afgelopen jaar om het leven, 20 minder dan in 2022. Van het aantal overleden fietsers reed zeker 40 procent op een e-bike.

Na de fiets volgt de auto: 194 automobilisten of inzittenden van een auto kregen een fataal ongeluk in 2023. Dit zijn er 27 minder dan het jaar ervoor. Naast fiets en auto overleden 71 voetgangers, 46 motorrijders en 32 brom- en snorfietsers. Ook overleden 16 mensen als bestuurder of inzittende van een bestelwagen of vrachtwagen. Opvallend veel doden - 53 in totaal - zijn er ook onder bestuurders van een scootmobiel of invalidenvoertuig.

Duidelijke verklaring mist nog
Vooral ouderen lopen risico op een fataal ongeval. Iets meer dan de helft van het aantal verkeersdoden - 343 van de 684 - was minstens 65 jaar oud. Vooral onder de fietsers zijn senioren oververtegenwoordigd in de dodencijfers: 122 verongelukte fietsers waren 75 jaar of ouder; 91 fietsdoden waren tussen de 50 en 75 jaar oud. Bij elkaar is acht op de tien overleden fietsers een 50-plusser.

Lang niet altijd overlijden fietsers door een botsing met een auto. Ruim drie op de tien kwam ongelukkig ten val of reed tegen een object op de weg.

Onder de automobilisten lijken ouderen niet heel veel vaker te overlijden. Van de 194 doden waren ‘slechts’ 40 mensen 75-plusser. In absolute aantallen vallen de meeste dodelijke slachtoffers onder volwassenen tussen de 25 en 50 jaar. Van hen overleden er in 2023 67 als bestuurder of inzittende. In de leeftijdscategorie 15 tot 25 jaar overlijden ook relatief veel mensen, vorig jaar namelijk 43.

Een duidelijke verklaring voor de fikse afname van dodelijke slachtoffers heeft het CBS (nog) niet. Deels zijn het natuurlijk fluctuaties, vertelt hoofdsocioloog Tanja Traag. ,,De cijfers schommelen ieder jaar.” Ze beklemtoont dat het algemene beeld hetzelfde blijft. ,,Het aantal automobilisten dat omkomt in het verkeer, daalt al jaren, terwijl het aantal dode fietsers juist toeneemt.”

Een belangrijke oorzaak hiervan is de vergrijzing. Nederland telt steeds meer ouderen, die fitter zijn dan eerdere generaties. Dankzij de e-bike kunnen zij langer mobiel blijven én grotere afstanden afleggen.

Nul verkeersdoden utopie
CBS-socioloog Traag beklemtoont dat er weinig maatregelen zijn om het aantal verkeersdoden in één keer fors terug te dringen. Een fietshelmplicht zou jaarlijks 80 slachtoffers schelen, becijferde het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) eerder. Daar is nu echter geen draagvlak voor. Wel ziet Veilig Verkeer Nederland dat steeds meer ouderen en kinderen een helm dragen.

Het overheidsdoel om het aantal verkeersdoden naar nul terug te brengen in 2050 lijkt al met al een utopie. Hetzelfde geldt voor een halvering in 2030. Hiervoor zijn miljarden euro’s extra nodig, bijvoorbeeld voor een veiligere fietsinfrastructuur. De half miljard euro die het kabinet eerder uittrok om het verkeer tot 2030 veiliger maken, is in ieder geval ruimschoots onvoldoende.



Het CBS becijferde ook het aantal doden per kilometer weg. Zuid- en Noord-Holland blijken dan duidelijk het gevaarlijkst. Nog verder ingezoomd springen de regio’s Haaglanden (onder andere Den Haag en Zoetermeer) en Amsterdam-Amstelland er negatief uit. Hier vallen 8 doden per 1000 kilometer weg. In Groningen, Friesland, Drenthe, Overijssel en Flevoland zijn dat er minder dan 4. De Zeeuwse wegen tellen zelfs minder dan 2,5 doden per 1000 kilometer.

Hoogste aantal verkeersdoden in vijf jaar

Het afgelopen jaar zijn er 57 verkeersdoden gevallen in Limburg. Dat is een stuk minder dan aan het begin van de eeuw, maar wel het hoogste aantal van de afgelopen vijf jaar.

Dat blijkt uit cijfers van het CBS.

Meeste verkeersdoden Noord-Limburg
De meeste slachtoffers vielen in Noord-Limburg, waar er afgelopen jaar 40 verkeersdoden waren. In Zuid-Limburg kwamen 17 mensen om het leven. Het aantal doden in het verkeer per duizend kilometer ligt ook in het noorden van de provincie (4,6 per duizend km) hoger dan in het zuiden (4,1).

Fietsers vaak slachtoffer
Net zoals vorig jaar hoorden bij de verkeersdoden meer fietsers dan inzittenden van een personenauto. 22 personen op de fiets kostte een ongeluk op de weg het leven, 15 inzittenden van een personenauto kwamen om het leven. Fietsers kwamen het vaakst om het leven door een aanrijding met een personen- of bestelauto. Bij inzittenden was de oorzaak het vaakst een botsing met een vast object.

Van de verkeersdoden waren vier personen jonger dan 20 jaar. De meeste slachtoffers, 17, waren tussen de 70 en 80 jaar.

<<< Infographic van het CBS >>>

Andere jaren
Het aantal slachtoffers op de weg is dit jaar het hoogste aantal van de afgelopen jaren. Vorig jaar kwamen er 55 mensen om het leven, het jaar daarvoor maar 41. In 2020 en 2019 lag dit aantal aan begin 50. Wel is het aantal verkeersdoden enorm gedaald sinds het begin van deze eeuw, toen het nog rond de 90 zat. Dat komt vooral doordat minder mensen in personenauto's verongelukten.

Nederland
In heel Nederland kwamen 684 personen om het leven in het verkeer. In Noord-Brabant vielen de meeste dodelijke verkeersslachtoffers (120), de minste in Flevoland (11). Verklaring daarvoor kan zijn dat Noord-Brabant het meest uitgebreide wegennet heeft van alle provincies (ruim 23 duizend kilometer).

het aantal onwelwordingen uit filteren dan hebben we toch al een procent of 30 minder verkeersdoden

We gunnen elkaar het licht in de ogen niet meer in het verkeer

Dat er geen dalende trend zichtbaar is in het aantal verkeersdoden is best schokkend, zegt verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen. En dat er afgelopen jaar iets minder mensen omkwamen in het verkeer dan het jaar ervoor is dan ook geen enkele reden om tevreden achterover te leunen. ‘Het is nog steeds het op één na hoogste getal sinds 2010. Zeer zorgwekkend.’

De oorzaak ligt volgens Tertoolen voor de hand, met steeds meer mensen op de weg, die elkaar steeds meer in de weg zitten. En er komen alleen maar vervoermiddelen bij, zoals elektrische fietsen. Daar komt nog bij dat de mentaliteit in het verkeer enorm achteruitgaat. 'Wij gunnen elkaar het licht in de ogen niet op de weg en dat is zeer kwalijk.' Funest is ook de neiging om overtredingen te downgraden, vindt hij. 'Vaak wordt gezegd dat een appje versturen of twee biertjes drinken wel kan. Maar dat kan allemaal niet. Punt, klaar!'

Juist bij die elektrische fietsen ligt een belangrijk deel van het probleem. Op alle andere vervoermiddelen was een lichte daling te zien, bij elektrische fietsen steeg het aantal dodelijke slachtoffers aanzienlijk. Dat is op zich niet verwonderlijk, gezien de forse toename van het aantal elektrische fietsen — inmiddels vijf miljoen. 'Het is zorgwekkend en daar moeten absoluut maatregelen op genomen worden. Die discussie gaat al heel lang; met name fatbikes zijn zeer risicovolle apparaten en die schieten als paddenstoelen uit de grond.'

Maximumsnelheid en elektrische fietsen op rijbaan
Tijd voor doortastende maatregelen, vindt Tertoolen. Dat nu ook de gemeente Amsterdam op veel plekken een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur heeft ingesteld en elektrische fietsen naar de rijbaan verbant, vindt hij niet voldoende. In stedelijke gebieden moeten allereerst veel meer zones autoluw en autovrij gemaakt worden. 'We willen dat mensen de meer actieve vormen van vervoer gaan bezigen, zoals fietsen en lopen. Dus daar moet veel meer ruimte voor komen.'

Allereerst moet de pakkans omhoog bij grove verkeersovertredingen, zegt Tertoolen. Daartoe moet er veel meer gecontroleerd worden, meent hij. En daarvoor heeft in Rotterdam bijvoorbeeld wethouder Vincent Karremans een plan ingediend. 'Zo kun je de pakkans in ieder geval in stedelijk gebied veel groter maken.' Daarbij horen ook andere sancties dan alleen verkeersboetes. 'Zorg ervoor dat veel vaker het rijbewijs ingenomen kan worden, straf anders en harder en zorg dat er veel meer controle op alcohol komt.'

Fietsers voor de leeuwen gooien
De steden zijn simpelweg te klein voor al dat verkeer en als de auto daarvan een substantieel deel opsoupeert, blijft er amper ruimte over voor de rest, waarschuwt Tertoolen. Hoe je die ruimte zo efficiënt mogelijk benut, zal per stad of dorp verschillen. 'Of je fietsers moet mengen met ander verkeer, hangt heel erg af van de situatie: als er echt ruimte is voor doorgaand verkeer, kun je beter niet mengen, want mensen die haast hebben rijden toch door en letten niet op. Dan gooi je eigenlijk je fietsers voor de leeuwen.'

Iets minder verkeersdoden
In 2023 kwamen 684 mensen in Nederland om door een verkeersongeval. Dat zijn 61 verkeersdoden minder dan een jaar eerder, maar nog altijd meer dan tussen 2010 en 2021. Voor het vierde jaar op rij vielen meer doden onder fietsers (270, tegen 290 in 2022) dan onder inzittenden van personenauto's (194, 27 minder dan een jaar eerder), meldt het CBS op basis van de nieuwste cijfers. Ook overleden 71 voetgangers en 53 mensen in een scootmobiel.

De beste man maar een mail gestuurd

"verkeerspsycholoog"

Een psycholoog is toch sowieso overschat?

het is wel een universitaire studie.

Er zijn geen opleidingen Verkeerspsycholoog aanwezig. Je kan wel verder kijken naar de opleidingen van de sector waar een Verkeerspsycholoog in werkt

Wat verdient een Verkeerspsycholoog? Het salaris van een Verkeerspsycholoog begint bij €0,- bruto per maand. Een ervaren Verkeerspsycholoog verdient tot maximaal €0,- bruto per maand. Het salaris is afhankelijk van opleiding, ervaring en inzet.

Voor deze cursus heb je minimaal een mbo-diploma met vijf jaar werkervaring nodig

Je leert denken als een verkeerspsycholoog.

Een psycholoog is toch sowieso overschat?